【カタカナの用法・使い方】Cách sử dụng hiệu quả katakana trong tiếng Nhật

Q：どうして従業員じゅうぎょういんっていう日本語があるのに、スタッフって言うの？

A：従業員というよりもやわらかく聞こえるから。

Q: Tại sao trong tiếng Nhật từ “người lao động” đã có từ “従業員” rồi mà lại nói “スタップ”

A: Vì từ  “スタップ” nghe có chút mềm mại, nhẹ nhành hơn từ “従業員”

カタカナの用法 Ứng dụng của katakana

Cùng phân tích một thông báo『スタッフ募集(ぼしゅう)！！』Tuyển dụng nhân viên

街(まち)の張(は)り紙(がみ) (áp phích quảng cáo) によく見られるものです。単にアルバイト募集と書いてあるところも多いです。「アルバイト募集」は日本語で「非正規(ひせいき)雇用者(こようしゃ)募集」(tuyển dụng người lao động tạm thời) となります。これを聞いてあなたはどう感じますか。

It is often seen in the street papers below. There are many places where it is simply written as part – time job recruitment. “Part-time job recruitment” means “recruitment for non-regular workers”. How do you feel about how it is saying？

Các áp phích quảng cáo 『スタッフ募集(ぼしゅう)！！』Tuyển dụng nhân viên có thể được nhìn thấy thường xuyên trong thành phố. Có nhiều nơi có thể nhìn thấy các bảng quảng cáo có ghi アルバイト募集 (tuyển dụng nhân viên bán thời gian). 「アルバイト募集」nghĩa là tuyển dụng người lao động tạm thời 非正規(ひせいき)雇用者(こようしゃ)募集. Khi nghe thấy 非正規(ひせいき)雇用者(こようしゃ)募集, bạn có cảm giác thế nào?

ひらがなや漢字の代わりにカタカナを使う事で、いくつかのチカラが働きます。5つの用法を考えたので、一つずつ見ていきましょう。

Bằng cách sử dụng katakana thay thế cho kanji hoặc hiragana sẽ mang lại một vài tác dụng. Có 5 ứng dụng chủ yếu được nghĩ đến, hãy cùng đi tìm hiểu lần lượt từng ứng dụng nhé.

(1)   文の中で特定の言葉をカタカナにして強調する┃To emphasize specific words in sentences as katakana.

Nhấn mạnh rõ, cụ thể một cụm từ nào đó trong câu

Ví dụ：力➔チカラ　ごみ➔ゴミ　日本➔ニッポン

『力』と書かずに、『チカラ』と書くと、

「お、なんだろうコレ、何の力だろう」

Trong các đoạn văn (viết) khi sử dụng katakata trong câu, sẽ làm người đọc chú ý đến từ đó ngay khi nhìn vào câu, từ đó, thu hút sự chú ý đến từ và nghĩa cũng như mục đích sử dụng của từ đó. Từ đó truyền tải được đối tượng và người viết muốn gây sự chú ý.

(2)   言葉の持つ意味を弱める┃To weaken the meaning of words

Thay thế bằng katakana làm giảm ý nghĩ (mặt tiêu cực) của từ thuần Nhật (kanji hoặc hiragana).

Ví dụ：ローンと借金(しゃっきん) 試験(しけん)とテスト

Dùng ローン (khoản vay) thay vì sử dụng 借金(しゃっきん), sử dựng テスト thay vì 試験(しけん)

)

ローン、つまり借金のことである。家を買う時もローンとよく言うが、これも借金。しかし、借金と言うとなんだか重い感じがするため、融資会社は借金と言うのを避(さ)ける (tránh, hạn chế)。カタカナには言葉の持つ印象を軽くする用法がある。

ローン, hay nói cách khác chính là借金. Khi mua nhà, thường sử dụng từ ローン, những cũng nghĩa là借金. Tuy nhiên, vì 借金mang cảm giác nặng nề, thô nghĩa nên các công ty tài chính cho vay thường tránh việc sử dụng từ借金. Và thay vào đó thường dùng các từ katakana tạo cảm giác nhẹ nhàng, mềm mại hơn.

試験とテスト。「日本語能力テスト」と言うとなんだか落ち着かない。逆に「小試験」と言うとこれまた落ち着かない。漢字は重く、カタカナは軽い。

Tương tự với試験 và テスト

Kết luận:

漢字：厳正さを表す: Kanji biểu thị trang trọng, nghiêm nghị (represents strictness), chính vì lẽ đó mà trong các văn phạm ビジネス thường đề cao việc sử dụng kanji (mail, báo cáo, nghiên cứu...)

カタカナ：やわらかさ、ポップさを表す: biểu thị sự mềm mại, bình dị (softness and kindness)

従業員とスタッフもこれによる。従業員募集と言われると、「何だろう、何されるんだろう。重労働(じゅうろうどう) (việc nặng nhọc)なのかな。拘束時間も長そう(thời gian làm việc liên tục, kéo dài)」と応募者(おうぼしゃ) (người xin việc) に応募(おうぼ)するのを躊躇(ちゅうちょ) (do dự, lưỡng lự) させてしまう。

Theo lập luận này, 従業員 và スタッフ cũng có cảm giác tương tự. Khi nói従業員募集, sẽ làm người có ý định xin việc có suy nghĩ kiểu như  “công việc kiểu gì, sẽ bị bắt làm việc gì, việc nặng nhọc hay thời gian làm việc dài..., sinh ra sự lượng lự đối với ứng viên.

(3)   文章内での言葉を浮(う)かせる、埋(う)もれ防止効果┃To make words stand out

Làm nổi bật từ trong câu, mang lại hiệu quả ngăn từ bị ẩn, vùi nghĩa.

Ví dụ：スべる　トチる　ボケる 座グリ

これは(1)の用法と非常に似ているが、言葉が文の中で埋没(まいぼつ)してしまうのを防ぐ効果がある。

Tác dụng này rất giống nội dung (1) đã nói, nhưng ở đây chính là đề cao hiệu quả ngăn cản từ bị chôn vùn, trộn lẫn trong câu.

「ぼけとつっこみ」「ボケとツッコミ」

Aあのこんびはぼけとつっこみがはっきりわかれていない

Bあのコンビはボケとツッコミがはっきりわかれていない

Aの文はどこが「言葉の切れ目」なのかわかりにくい。

Trong câu A, việc ngắt nghĩa, phân định từ đơn giản hơn khi sử dụng katakana thay thế.

(4)   格好よさ┃To make words cool 
        Katakana mang lại cảm giác "ngầu", chuyên nghiệp hiện đại hơn.

「ビジネス」 > 「経済」

カタカナがかっこよさ、プロっぽさ、先進的な印象を与える用法。

逆に日本語の方が格好いいという場合も多いので、これは個人的な感覚に拠るところが大きい。「シェフ」と「料理人」ならば、どちらの方がかっこいいだろうか。

Khi thay thế 「ビジネス」bằng「経済」, câu văn có cảm giác “ngầu” hơn, có vẻ chuyên nghiệp và tiên tiến hơn.

Ngược lại, suy nghĩ tiếng Nhật thường cuốn hút hơn, điều này phần lớn là do cảm xúc cá nhân. Bạn thử so sánh 「シェフ」và「料理人(りょうりにん)」(đầu bếp), từ nào sẽ mang vẻ ngầu, chuyên nghiệp hơn.

(5)   代用可と不可なもの。和製化┃To substitute words
       Sử dụng khi không có từ tiếng Nhật tương thích nghĩa.
そのカタカナを、カタカナ以外でも似た意味で代用できる場合があるが、その場合ひらがなで書くと和製の、という意味が出る。

Với một số từ katakana, ngoài katakana thì cũng có nhiều từ khác có thể thay thế được từ muốn nói với nghĩa tương tự, nhưng trong trường hợp đó, viết bằng hiragana lại thể hiện ý nghĩa là được sản xuất bởi Nhật Bản (hàng Nhật Bản), 

Ví dụ：菓子とスイーツ (đồ ngọt)

しかし、この(5) の用法には気を付ける点がある。まずは以下の言葉を聞いて同じかどうかを考えてほしい。

Tuy nhiên, có điểm cần lưu ý với cách sử dụng được nói đến trong phần này. Đầu tiên, nghe các từ  dưới đây và xem xét liệu chúng có giống nhau không.

ベッドと布団 : Giường và bộ chăn gối

ライスと米 : gạo

宿とホテル: nhà trọ và khách sạn

それぞれ似てはいるが、別物だ。ベッドは脚があるもの、布団は敷くもの、ライスと米は盛る皿が平皿か茶碗かの違い。だから、安易に”ベッドは布団です”と言ってはいけない。さらに、まったく意味が違うものもある。マジックは日本語で「手品」、英語では「魔法」と「手品」２つの意味がある。

Mỗi cặp đều có vẻ giống nhau, nhưng thực ra là các đồ vật khác biệt. ベッド có chân, 布団 là loại chăn trải ra sàn, ライス và 米 thì khác nhau ở đĩa bát đụng là loại đĩa thấp hay bát. Chính vì vậy, việc nói “ベッドは布団です” một cách vô tư là không được. Thêm nữa, cũng có cả những trường hợp nghĩa khác nhau toàn toàn. Như マジック, trong tiếng Nhật nghĩa là ảo thuật, trong tiếng anh có 2 nghĩa là ảo thuật và ma thuật.

(6)   文章の難易度を調節する┃To adjust the difficulty of sentences

Điều chỉnh độ khó của đoạn văn

Trong một số văn phạm chuyên nghiệp, hay lĩnh vực chuyên môn, việc sử dụng các từ mang cách giải thích thuần Nhật để giải thích cho những khái niệm mới hiện đại du nhập từ nước ngoài vào nhiều khi rất khó, hoặc có thể nhưng sẽ gây khó khăn cho việc giải thích nghĩa, do vậy, để dễ hiểu và sát nghĩa nhất, tiếng Nhật thường có xu thế chuyển đổi sang katakana thay vì tìm về kanji hoặc hiragana.

Ví dụ như: 「サブプライムローン」trong tiếng anh và 「低所得者層住宅融資」

Nguồn: https://jn1et.com/5katakana-usage/